Poland - First to fight
Polen was één van de Europese landen die van de eerste tot de laatste dag vochten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ondanks de verliezen, gaf het nooit op. Het grootste gewapende conflict uit onze geschiedenis begon met de aanval op Polen in 1939. Op 1 september viel Duitsland binnen en op 17 september de Sovjet-Unie. Nadat Duitsland ten oorlog trok tegen de Sovjet-Unie in juni 1941, sloot Polen zich aan bij de geallieerden. Door de krachten te bundelen, wonnen zij de oorlog. Hun leiders besloten echter om de wereld opnieuw op te delen. Ook de kaart van Polen werd hertekend. Hoewel Polen deel uitmaakte van de overwinnaars en Poolse soldaten op alle Europese (en vele niet-Europese) fronten vochten waaronder zelfs de inname van Berlijn, moest het tot 1989 wachten op volledige onafhankelijkheid.
Toen de oorlog was afgelopen dienden er ongeveer 600.000 Poolse soldaten in alle militaire eenheden in het westen en in het oosten. Dit was qua omvang de vijfde grootste – na de Sovjet-Unie, Verenigde Staten, Groot-Brittannië en China – geallieerde militaire contingent (voor Frankrijk!). Terwijl de Poolse soldaten die met het Rode Leger hadden meegevochten, meeliepen in de Overwinningsparade in Moskou, mochten de Polen die met de westelijke geallieerden hadden meegevochten, niet meedoen aan de overwinningsparade in Londen.
De Polen tijdens de Slag om Engeland
Na de Septembercampagne werden vooral de Poolse piloten geëvacueerd. Ze waren goed getraind en meteen klaar voor de strijd, hetgeen ze op een heldhaftige wijze toonden tijdens de verdediging van Frankrijk in mei en juni 1940. Deze piloten zouden de basis vormen van de twee bommenwerper squadrons (300 en 301 Squadron) en de twee jachtvliegtuigsquadrons (302 en 303) die reeds aan het begin van de oorlog in Groot-Brittannië werden opgericht. Meer dan 80 Poolse piloten vlogen ook in RAF-eenheden. In totaal telde de Poolse luchtstrijdkrachten tijdens de oorlog 16 squadrons, die opereerden in Europa en Noord-Afrika. Legendarisch werd het aandeel van de Poolse piloten tijdens de Slag om Engeland, van juli tot oktober 1940. Poolse piloten, 144 in totaal (ongeveer 5% van het pilotenbestand van de RAF), haalde ongeveer 170 Duitse vliegtuigen neer en beschadigde 36 Duitse toestellen, hetgeen ongeveer 12% van de totale verliezen van de Luftwaffe tijdens de Battle of Britain betekende. De meeste neergehaalde vliegtuigen (maar liefst 126!) werden door het 303 Squadron “Warschau” Jachtvliegtuigsquadron “Tadeusz Kościuszko” neergehaald, erkend als het beste squadron van de RAF.
De Poolse matrozen
In1939 lukte het om de belangrijkste schepen van de Poolse marine van vernietiging te redden door ze vlak voor de oorlog naar Groot-Brittannië te sturen. Andere schepen, zoals de onderzeeboot “Orzeł”, lukte het later om Groot-Brittannië te bereiken. Tegen het eind van de oorlog bestond de Poolse marine uit één kruiser, zes fregatten, drie onderzeeboten en zes snelle patrouilleboten. Ze namen deel aan de Slag om de Atlantische Oceaan, de strijd in de Noordzee en in de Middellandse Zee, tijdens de evacuatie uit Frankrijk in 1940 en tijdens de invasie van Normandië in 1944. Ze beschermden ongeveer 800 bevoorradingskonvooien. Het aandeel van de handels- en passagiersvloot bij de overwinning verdient ook vermelding, zoals met de trans-Atlantische cruiseschepen “Batory”, “Piłsudski” i “Sobieski”.
Op de foto's: ORP BLYSKAWICA (NL: BLIKSEM), een Poolse torpedobootjager van de Gromklasse. Voor zijn dappere deelname aan de strijd kreeg Błyskawica (als de enige schip in de geschiedenis) de Orde van Virtuti Militari, de hoogste militaire onderscheiding voor moed in oorlogstijd van Polen. De schip bevindt zich in perfecte staat en is te bezichtigen in de haven van de stad Gdynia.
De Poolse strijdkrachten in het Westen
In de lente van 1940 telden de Poolse eenheden in Frankrijk ongeveer 80 000 soldaten en officieren. Ze werden voor het eerst gebruikt tijdens de strijd in Noorwegen, in de Slag om Narvik in april 1940 (de Onafhankelijke Infanteriebrigade “Podhale”) en daarna in de Franse campagne (mei-juni 1940). Na de val van Frankrijk lukte het slechts weinigen van hen (ongeveer 18 000 soldaten) om te evacueren naar Groot-Brittannië. De rest raakte verspreid, werd gevangen genomen of geïnterneerd.
De Eerste Pantserdivisie onder leiding van Stanisław Maczek onderscheidde zich tijdens de veldslagen bij Falaise en Chambois in Normandië in augustus 1994, en van september tot november bij Gent, Antwerpen, Breda en Moerdijk. In september 1944 nam de Eerste Onafhankelijke Parachutistenbrigade van generaal Stanisław Sosabowski deel aan operatie Market-Garden. In april en mei 1945 vochten Poolse pantsereenheden in Noordwest-Duitsland, waarbij ze op 6 mei de Kriegsmarine-basis in Wilhelmshaven veroverden en de capitulatie van het garnizoen in ontvangst namen. Na de oorlog bleef een groot deel van de soldaten van de PSZ, vooral dat deel afkomstig uit de oostelijke provincies van de Republiek, in ballingschap in het westen achter.
Lees ook De orde van de Witte Adelaar voor generaal Sosabowski en Poolse bevrijders van Nederland en België.
De in Syrië opgerichte Onafhankelijke Karpatische Infanteriebrigade bleef het lot bespaard van de eenheden die in 1940 in Frankrijk vochten. Overgeplaatst naar Palestina (destijds onder Britse controle), nam deze brigade van augustus 1941 tot begin 1942 deel aan de strijd in Noord-Afrika, onder andere in de verdediging van het belegerde Tobroek. Deze brigade en de eenheden opgericht in 1941-1942 in het Poolse leger in de Sovjet-Unie (later informeel vernoemd naar de bevelhebber, generaal Anders: het Leger van Anders), werd in 1942 geëvacueerd naar het Midden-Oosten (bijna 80 000 soldaten) en vormde de basis van het Tweede Poolse Korps onder bevel van generaal Władysław Anders.
Dit korps, dat eind 1943-begin 1944 overgeplaatst werd naar Italië, vocht tot het einde van de oorlog in Italië. De eerste veldslag van het Tweede Korps, die meteen legendarisch werd, was de verovering van het kloostercomplex op Monte Cassino, gefortificeerd en goed verdedigd door Duitse elitetroepen. Tijdens de bloedige strijd (er sneuvelden 860 soldaten van het Tweede Korps en bijna 3 000 raakten gewond) werd de tegenstand van de vijand op 18 mei 1944 gebroken, hetgeen een doorbraak mogelijk maakte door de zgn. Gustav-linie. Daarna nam het korps deel aan de doorbraak van de Hitler-linie en de Gotische linie (waarbij de strategische stad en haven Ancona werd ingenomen). De laatste veldslag van het Tweede Korps was de inname van Bologna op 21 april 1945.
Lees ook De Beer Wojtek, soldaat van generaal Anders.
Alle geciteerde fragmenten zijn afkomstig van de site ww2.pl
Wil je meer weten? Op de site https://ww2.pl vind je complete overzicht van artikelen en informatie in het Nederlands over de Polen tijdens de Tweede Wereldoorlog.
