Aan gloednieuwe, interactieve, ervaringsgerichte, goed aangepakte musea in Polen geen gebrek. Een top 10 is dan ook geen overbodige luxe.
Het Europees Centrum van Solidarnosc in Gdansk
Het Europees Centrum van Solidarnosc (ECS) is niet alleen een museum over de gelijknamige beweging Solidarnosc. Het is niet alleen een museum over de oppositie tegen het communisme in Polen en Europa. Het is vooral ook een centrum voor dialoog over de wereld vandaag. Het karakteristieke gebouw in de vorm van de boeg van een schip, ligt vlakbij het standbeeld voor de Overleden Dokwerkers en bij de historische toegangspoort nr 2 van de Haven van Gdansk. Het museum is al snel uitgegroeid tot één van de belangrijkste punten op de culturele en toeristische kaart van Polen.
ECS heeft een vaste tentoonstelling, maar daarnaast is het ook een plaats voor mensen en 02door, conferenties, debatten, projecten voor kinderen en jeugd, theatervoorstellingen en spektakels, filmvoorstellingen: events allerhande gericht aan een publiek uit Polen, Europa en de wereld.
Maar liefst 17 ruimtes in ECS zijn ingenomen door NGO’s, die zich inzetten voor goede doelen, voor de gemeenschap, voor vrijheid en voor mensenrechten. Het hele jaar door is de wintertuin open: een ruimte voor artistieke activiteiten, voor ontmoeting en ontspanning. Van de lente tot de herfst kan je ook op het dakterras, van waar je een schitterend uitzicht hebt op de vroegere dokken en op de Oude Stad van Gdansk.
Het interactief Centrum voor Geschiedenis van Ostrow Tumski in Poznan
De Poort van Poznan, ofwel het Interactief Centrum voor Geschiedenis van Ostrow Tumski, afgekort ICHOT, is een instituut, dat door zich te verdiepen in de 1000-jarige geschiedenis van het Kathedraaleiland in Poznan, de ogen van de bezoekers opent voor deze plek, waar de Poolse eigenheid ontstond. Het is een voorbeeld voor de stad en voor heel Polen van een innoverend idee over musea, architectuur openbare ruimte en het leven van een lokale gemeenschap.
De Poort van Poznan is geen gewoon museum, het is een dynamisch cultuurcentrum, dat zich perfect inschrijft in het historische weefsel van de stad. Het omringde zich met een ruimte, die mensen op een natuurlijk manier aantrekt en zo wordt het een plek voor creatieve activiteiten, ontmoetingen en ontspanning.
Een paar weetjes : de oppervlakte van de gebouwen van ICHOT is samen 5116 m2. Voor de bouw werd 600 ton staal en 6000 m3 beton gebruikt.
Als bezoeker kan je vrij rondlopen in de tentoonstelling. Er zijn vier hoofdzalen, drie zalen die ontworpen zijn voor gezinnen met kinderen en twee filmzalen. De nieuwe audiovisuele technieken met monitors, prisma’s, stereoskoopbrillen, touch screens en virtuele boeken zorgen ervoor dat je door de tijd reist, tot het begin van de Poolse staat. Via de audiogids krijg je overal de nodige uileg en jij kiest welke indrukken of interpretaties je wilt krijgen Je bent getuige van de doop van Mieszko I, je ziet hoe de eerste Poolse kathedraal werd gebouwd. Je komt te weten wie de invloedrijkste figuren waren tijdens de Renaissance in Poznan. Je komt terecht in een aritocratisch salon van de 19-de eeuw. Of je legt als archeoloog de muren van Ostrow Tumski bloot.
Het interactief textielmuseum in Lodz
Het eerste Interactief textielmuseum in Centraal Europa is een onderdeel van het textielmuseum in Lodz. De ocatie is niet toevallig, want Lodz heeft een rijk textielverleden, dat ontdek je tijdens meer dan 100 interactieve opstellingen, films en animatie. Wat denk je van virtueel weven op interactief materiaal? Of van een een ontmoeting met Ludwik Geyer, één van de eerste textielbarons van Lodz? Er zijn ook spelletjes waarbij je moet raden wanneer mensen welke traditionele kledij droegen. Populair is ook de touch tafel. Daarop staat een enorme stamboom van één van de pioniers van de textielindustrie in Lodz. Verschillende mensen tegelijk kunnen experimenteren met de stamboom en via allerlai porojecties kom je te weten hoe zijn privéleven eruit zag.
POLIN, het museum van de geschiedenis van de Poolse Joden in Warszawa
Het museum POLIN is opgericht op een symbolische plek in Warszawa : in Muranow, een wijk waar voor de oorlog voornamelijk Joden leefden. Naast een monument voor de overleden Joden is er nu ook een museum dat herdenkt hoe ze leefden.
Centraal in het museum is de interactieve, vaste tentoonstelling, opgesteld door een internationaal team van geschiedkundigen en ontwerpers. Je doorloopt als bezoeker via oude filmpjes de duizendjarige geschiedenis van de Joden, van de middeleeuwen tot nu. 8 galerijen delen de geschiedenis op in grote, overzichtelijke tijdsbrokken. Je ontdekt erin ontdekt wat de Joodse cultuur en en het Joods erfgoed aan Polen en aan de wereld hebben geschonken. Via beeld en geluidsopnames van handelaars, leraars, rabijnen, politici en huismoeders kom je te weten hoe de grootste Poolse gemeenschap ter wereld in Polen terecht kwam en hoe ze er leefde. Ook conflicten, aanpassingen, samenleven en integratie komen aan bod, volgens de makers van het museum belangrijk om een geloofwaardig en uitgebalanceerd beeld te geven van het bouwen aan dialoog en begrip tussen culturen.
Het museum werkt naast de vaste tentoonstelling volgens de visie, dat er tussen wetenschap, geschiedenis, cultuur, educatie en gemeenschap een sterke link bestaat. Daarom stond het museum al voor de officiële opening van de tentoonsteling bekend als creatieve plek voor artiesten, voor muziek, theater, filmsessies en debat.
Het gebouw werd ontworpen door het Finse architectenatelier Lahdelma & Mahlamäki. Hun ontwerp, dat het haalde in een internationale architecuurwedstrijd viel al verschillende malen in de prijzen : in 2008 die van de International Architecture Award van het Chicago Athenaeum, in 2013 erkende Eurobuild Awards het als Architectural Design of the Year, in 2014 kreeg het de Prijs van het Jaar van de Poolse Architectuurstichting. Naast de strakke gevel is vooral de inkomhal bijzonder indrukwekkend. De muren golven links en rechts van de bezoekers uiteen en splijten het hele gebouw als het ware open. Even verderop verbindt een brug de twee kanten weer, net zoals het museum een link moet zijn tussen het verleden en het heden.
Het Chopinmuseum in Warszawa
De rijkdom van de muziek van Chopin en het cultiveren van de herinnering aan de componist, dat is de missie van het Museum van Fryderyk Chopin in Warszawa. Wie er binnenkomt krijgt een badge en kan dan naar believen door het statige museumgebouw dwalen. Je laat je meeslepen door de grandeur van de mooie trappenhal, terwijl je kinderen beneden op muzikale tegels een Chopindeuntje springen. Je trekt een lade open en er weerklinkt muziek, terwijl voor je ogen een originele partituur te zien is. Hou je je badge bij een scherm, dan verschijnt daarop een belangrijk personnage uit het leven van Chopin, of je werpt een blik in zijn enorme brievencorrespondentie. Op die manier heb je zonder erbij stil te staan een grondige kennismaking, niet alleen met het leven en werk van Chopin, maar ook met zijn voorliefde voor zijn vaderland, die zo weerspiegeld wordt in zijn muziek.
Het Chopinmuseum in Warszawa heeft de grootste collectie ter wereld van voorwerpen die met Chopin te maken hebben. De collectie werd gestart in 1934 en omvat originele partituren, schilderijen, etsen, beeldhouwwerken, maar ook de voorwerpen die hijzelf dagelijks aanraakte, zoals bijvoorbeeld zijn gouden horloge, zijn notaboeken, potloden en koekjesdoos. Zeer geliefd zijn de ‘bohomazy’, zijn korte nota’s en tekeningen in agenda’s van de jaren 30 van de 19-de eeuw. Een deel van zijn manuscripten uit de collectie van het Chopinmuseum in Warszawa zijn sinds 1999 opgenomen op de lijst van UNESCO Werelderfgoed.
Het museum van de opstand van Warszawa
Zestig jaar na het uitbarsten van de Opstand van Warszawa, opende dit museum zijn deuren in de oude gebouwen van de elektriciteitscentrale van de Warschause tram. Het museum van de Opstand van Warszawa doet precies wat het moet doen: herinneren en herbeleven, want de 63 dagen van strijd van de inwoners van Warschau tijdens de Tweede Wereldoorlog werden een symbool van de strijd van het Poolse volk om het vaderland en mag niet vergeten worden.
Daarom is het museum zo ingericht, dat je als bezoeker midden tussen de gebouwen lijkt te lopen waar de opstand bezig is. Je hoort geluiden van stemmen en overvliegende vliegtuigen, je kan meekijken in het dagelijkse leven van de bewoners van Warszawa en wordt niet alleen geconfronteerd met veel heldenmoed en strijd, maar ook met dagelijkse bezigheden en feiten.
Het museum van de opstand van Warszawa vertelt een verhaal. Een verhaal van opstand tegen bezetting, een verhaal dat vele Polen nauw aan het hart ligt en dat je als ook als buitenlands toerist niet koud zal laten.
Het museum voor Hedendaagse Kunst MOCAK in Krakow
MOCAK is een must voor wie Krakau bezoekt en houdt van hedendaagse kunst. De grootste uitdaging die het museum zichzelf wil opleggen is om de vooroordelen die er bestaan tegenover de nieuwste kunst langaam kleiner te laten worden. Dat doen ze door hun activiteiten af te stemmen op verscheidene doelgroepen. Ze hebben niet alleen een vaste tentoonstelling, maar organiseren ook vaak lezingen, gesprekken en ateliers voor groot en klein. Op die manier laten ze de bezoeker inzien dat kunst scheppen zin heeft, juist omdat er een link bestaat naar het alledaagse leven en omdat het zo belangrijk is bij het verkennen van je ethische waarden en bij het verkennen van de wereld. MOCAK bestaat sinds 1 juli 2010 en focust sindsdien vooral op de kunst van de laatste twintig jaar in allerlei educatieve sessies, onderzoeksprojecten en uitgaves. Een vernieuwende aanpak van een museum middenin een een oude, maar de laatste jaren sterk opgewaardeerde arbeiderswijk van Krakau.
Het museum van Silesië in Katowice
Het nieuwe gebouw van het Museum van Silesië, dat zich bevindt op een oud terrein van de steenkoolmijn in Katowice vormt damen met een aantal andere instituten die hier gevestigd zijn de STREFA KULTURY – het nieuwe centrum voor het culturele leven van de stad.
Het Oostenrijkse architectenbureau Riegler Riewe Architekten uit Graz ontwierp de moderne constructie. De deels ondergrondse ruimte wordt maximaal gebruikt, terwijl er tegelijk niet veel geraakt werd aan het post-industriële karakter van het landschap. Van de zeven etages die het gebouw telt, zijn er drie onder de grond.
De creativiteit van de gebouwen worden ook weerspiegeld in de collectie. Neem alleen al de titels van de vaste tentoonstellingen: Polen van 1800-1945. Poolse kunst na 1945. Silesië gezien in de ruimte der tijden. Galerij van Silesische sacrale kunst. In de sporen van Tom. Galerij van onprofessionele palstische kunsten. Laboratorium van theatrale ruimtes. Spreekt tot de verbeelding, toch?
Het ‘Cracow Underground Museum’
„In het spoor van de Europese identiteit van Krakau", dat is een unieke ondergrondse tentoonstelling 4 meter onder het uitgestrekte plein van de Markt van Krakow, Rynek Głowny. Door middel van hologrammen, film, schermen met spelletjes en zelfs met hier en daar een verkleedhoek duik je in de tijden waarin Krakow nog x aantal grondlagen dieper lag dan nu. Het hele museum is het bijzonder mooie resultaat van archeologische vondsten bij werken aan de markt van Krakow, die duurden van 2005 tot 2010.
Je loopt er als het ware in een archeologisch park van Krakow in de Middeleeuwen. Je ontdekt bouwlagen, reconstrueert handelsmarkten aan de hand van gevonden koopwaar, potten, juwelen en munten, je ziet waterleidingen avant la lettre en de eerste stenen huizen van de stad. Je kunt je de stad perfect voorstellen als een druk bezocht centrum. Net als een paar meter hoger, dus eigenlijk. Ontdek het tweede leven van Krakow.
HYDROPOLIS - alles over water in Wroclaw
Hydropolis in Wroclaw is een fenomenale, multimediale presentatie omtrent de wetenswaardigheden van de chemische verbinding H2O. De multimediale tentoonstelling op het terrein van de Gemeentelijke Waterleiding- en Rioleringsbedrijf beslaat vier duizend vierkante meter in het vroegere waterreservoir uit 1893. De tentoonstelling is verdeeld over 7 thematische zones en er bestaat een speciale zone voor de tijdelijke exposities. Voor de ingang van Hydropolis staat een unieke waterprinter. Het is de langste installatie van dit type in Europa, met een lengte van 46,5 m. Op de “watermuur” worden verschillende patronen en inscripties gemaakt. De printer werkt als een gordijn dat zich voor de bezoekers opent. De waterprinter werkt alleen in het lente- en zomerseizoen.