Een van de grootste wetenschappers aller tijden. Deze Madame ontving als enige ooit twee Nobelprijzen in verschillende wetenschapsdisciplines
Maria Skłodowska-Curie (1867–1934) werd geboren in Warschau en vertrok in 1891 naar Parijs, waar ze begon met haar studies natuurkunde en scheikunde aan de Sorbonne. In 1895 trouwde ze met natuurkundige Pierre Curie met wie ze in het laboratorium van Henri Becquerel onderzoek deed naar de radioactiviteit van uranium. Samen met haar echtgenoot ontdekte ze twee chemische elementen, die ze de naam polonium (van Polen) en radium heeft gegeven. Ook legde ze uit dat hun straling de oorzaak is van het verval van de atoomkernen. Voor deze ontdekking ontving het echtpaar Curie (samen met Becquerel) in 1903 de Nobelprijs voor de Natuurkunde. In 1911 werd opnieuw het wetenschappelijk werk van deze slimme dame erkend: ze kreeg de Nobelprijs in de Scheikunde voor het isoleren van puur radium en het onderzoek naar de radioactieve elementen.
Maria Skłodowska-Curie en haar man Pierre Curie (eerste en tweede van links in de tweede rij) in Zakopane
Uniek in haar soort: Maria Skłodowska was de eerste vrouw die aan de faculteit van de Sorbonne natuurkunde en scheikunde studeerde, de eerste vrouw ter wereld die doctor in de natuurkunde was, en de enige vrouw die in het Franse Pantheon ligt begraven.
Kom meer over haar te weten op de website van het Maria Skłodowska-Curie Museum in Warschau. Hieronder nog meer interessante feiten van haar biografie.
Symbool van de vooruitgang van de rechten van de vrouw, omdat ze erin slaagde zich te laten erkennen in de wetenschappelijke kringen van het begin van de XIX de eeuw, is Marie Skłodowska-Curie een schei- en natuurkundige van talent die met haar opzoekingen wereldfaam wist te verwerven. In Warschau, waar ze geboren werd, herinneren veel plaatsen aan de voorbijgangers hoe ze haar leven deelde tussen Polen en Frankrijk.
Het museum, in het begin gehuisvest in het geboortehuis van Maria Skłodowska-Curie (6 Fretastraat), werd tijdelijk overgeplaatst naar het nummer 5 in dezelfde straat. Het is het enig museum volledig gewijd aan het leven van de geleerde. Voorwerpen, foto's, diploma's en persartikels uit die tijd geven leggen uit waarom deze vrouw, die voor de wetenschap leefde, een uitzonderlijke vrouw was.
Een familie van genieën.
Maria, geboren in 1867 en overleden in 1934, is afkomstig uit een familie van de "kleine" burgerij, die een mooie opleiding genoot, de familie Skłodowska. De grootvader van Maria van vaders kant was directeur van een school in Lublin en hij werd vervolgens inspecteur. Gepassioneerd door de literatuur en de natuurwetenschappen, verlaat hij zijn carrière in het onderwijs om filosofie te gaan studeren aan de universiteit van Warschau.
De vader van Maria, wiskunde en fysica leraar is even erudiet als zijn vader. Meertalig en verwoed boekenliefhebber vertaalt hij zelfs een paar werken. De moeder van Maria is professor aan een meisjesschool. Samen hebben ze vier meisjes met Maria als jongste en één jongen. De moeder van Maria overlijdt aan tuberculose in 1878 terwijl het jongste kind amper 11 jaar oud is. De vader is echter alomtegenwoordig en neemt het onderricht van zijn kinderen zeer ten harte. Elke avond wordt er voorgelezen uit de grote klassiekers van de wereldliteratuur.
Een van de zusters van Maria en haar broer Jozef studeren geneeskunde aan de Sorbonne en Maria legt de laatste hand aan haar thesis natuurkunde in Parijs in 1893. Als voorbeeldige leerlinge behaalt ze op het einde van haar studies niet minder dan twee Nobelprijzen voor haar opzoekingen, een voor natuurkunde in 1903 en een tweede voor scheikunde in 1911. Haar ontdekking van het element radium was baanbrekend voor de geneeskunde. Dit radioactief atoom ligt aan de grondslag van de ontdekking van de radiotherapie, ook wel eens "curietherapie" genoemd. Zij behandelt huidziekten en zelfs kankergezwellen, in die tijd ongeneeslijk.
Getrouwd met Pierre Curie in 1895, geeft Maria Skłodowska-Curie het leven aan twee meisjes, Irène Joliot-Curie die schei- en natuurkundige wordt zoals haar moeder en Eva. Deze nieuwe generatie, inclusief de schoonzoons, maken van deze familie een waar unicum. Irène, zelf getrouwd met een Nobelprijswinnaar, kreeg zelf de Nobelprijs voor haar werk i.v.m. de kunstmatige radioactiviteit. De echtgenoot van Eva, Henri Labouisse, kreeg een Nobelprijs voor de Vrede als directeur van Unicef. De familie Skłodowska-Curie ging de geschiedenis in als de enige familie met vijf Nobelprijzen.
Vrouw van de Wetenschap, een ware strijd.
Er zijn bitter weinig vrouwen laureaat van een Nobelprijs. Op slechts 850 telt men vandaag de dag slechts 44 vrouwen. In het domein van natuurkunde en scheikunde zijn er zelfs maar 6, waarvan Maria met twee prijzen en haar dochter Irène met één. Dit toont de uitzonderlijke plaats die Marie inneemt in deze mannenwereld.
Ambitieus en leergierig besluit Maria om naar Parijs te verhuizen in 1891 om er aan de Sorbonne aan haar thesis te werken. Om haar examen voor te bereiden kan ze op de hulp van haar neef Jozef Boguski rekenen. Deze is hoofd van het atelier natuurkunde aan het Museum voor Industrie en Landbouw in Warschau (de huidige Centrale Landbouw Bibliotheek, op het nummer 66 van de Krakowskie Przedmieście straat), een instituut gelast met onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Hij geeft haar de mogelijkheid om haar eerste proeven uit te testen in een klein laboratorium op een binnenkoer van het gebouw, waar vandaag een gedenkplaat prijkt. Later wordt zij de eerste vrouw die aan de Sorbonne doceert.
Maria Skłodowska-Curie, een echte vechtster, heeft altijd geweigerd haar leven te beschouwen als een offer aan de wetenschap. In haar memoires verkiest ze de nadruk te leggen op de passie die haar steeds heeft gemotiveerd.
Warschau, een stad die nauw aan haar hart ligt.
Hoewel geboren in de Nieuwe Stad, brengt Maria Skłodowska-Curie een groot deel van haar jeugd in Warschau door in een huis gelegen Nowolipki straat. Ze werd zeer jong gedoopt in de Kerk van de Verschijning van de H. Maagd (2, Przy Rynek straat) en bezoekt de kerk dagelijks gedurende vele jaren in het gezelschap van haar moeder. Volgens haar geschriften herinnert ze zich wonderwel "de mystieke duisternis" en de toren aan de rivier. Zij viert haar eerste communie in de Sint- Jacob kerk (10, Fretastraat). Vervolgens, eenmaal volwassen geworden, nam ze afstand van haar geloof.
Tijdens haar jeugd wandelde ze graag langs de oevers van de Wisla (dicht bij de kerk van de Verschijning van de H. Maagd), plaats waar ze later steeds, wanneer ze Warschau aandeed, naartoe trok. Ze schrijft: "Deze rivier heeft op mij een aantrekkingskracht, waarvan ik de oorsprong niet begrijp". Haar standbeeld langs de oever van de stroom, aan de Kerk van de Verschijning van de H. Maagd, werd in 2014 ingehuldigd in aanwezigheid van François Hollande, een manier om hulde te brengen aan haar liefde voor deze plek.
Zij was zeer nostalgisch naar haar geboorteland, ondertekende steeds met haar Poolse naam en onderwees het Pools aan haar dochters. Eenmaal haar thesis achter de rug, in 1894, keert ze terug naar Polen met het inzicht haar kennis ten dienste te stellen van haar land. Maar omdat ze vrouw is, wilt niemand haar in dienst nemen. Ze besluit dan ook terug te keren naar Frankrijk. Nochtans blijft ze Polen zeer erkentelijk. Zij is de mening toegedaan dat zonder de kennis opgedaan aan het Museum voor Industrie en Landbouw zij nooit de radioactiviteit van radium zou ontdekt hebben.
Het Radiuminstituut in Warschau, het huidig centrum van Oncologie (15, Wawelska straat), gebouwd op haar uitdrukkelijk verzoek, blijft het beste eerbetoon dat zij haar geboortestad aanbood. De inhuldiging vond plaats in 1932. Tijdens die plechtigheid heeft Marie een gram radium uit haar persoonlijke reserve geschonken, een geschenk van onschatbare waarde.
Ver van het beeld van een sombere geleerde, was zij een vrouw met een hart op de juiste plaats.
Zij glimlachte zelden op foto's en was dikwijls in het zwart gekleed. Maria Skłodowska-Curie is nochtans een vrouw met een groot hart en vol leven. Maria, buiten het feit dat ze een beroemde geleerde was, was ze ook een uitzonderlijke moeder. Op 19 april 1906, verliest ze haar man, Pierre Curie, slachtoffer van een auto-ongeluk aan de Pont-Neuf in Parijs. Vanaf dat ogenblik staat ze er alleen voor om haar twee dochters, de jongste was pas twee jaar oud, op te voeden, een taak die ze met succes op zich nam. Trouwens, in 1938, zal Eva Curie, haar dochter, in de biografie gewijd aan haar moeder getuigen van de affectie die de kinderen voor hun moeder hadden. Bijvoorbeeld toen Eva opmerkte dat haar moeder mooie benen en handen had. Zij was buiten een uitzonderlijke geleerde ook een zeer sportieve dame, ze danste, hield van kajakvaren en paardrijkunst.
Maria Skłodowska-Curie was ook zeer vrijgevig. Zij en haar man deden afstand van hun ontdekkingen ten voordele van de Mensheid, t.t.z. ze namen geen enkel brevet op hun uitvindingen. Iedereen die ze kon gebruiken en verder zetten mocht dit doen.
Dit vervolledigt het verrassend portret van een vrouw met meerdere facetten. Tegelijkertijd geleerde, vrouw, moeder en Poolse-Franse, maakt Maria Skłodowska-Curie ontegensprekelijk deel uit van de grote figuren van Warschau. Aarzel niet om er nog meer over te leren door de hierboven vermelde plekken te bezoeken!
