.jpg)
Pasen (Wielkanoc – de Grote Nacht) wordt in Polen gevierd volgens de katholieke traditie met een weerspiegeling van het oude heidense geloof in die gebruiken. In de Poolse traditie is het ook een dag voor heel de familie, rijk aan verschillende gewoonten en tradities. Het feest duurt twee dagen (zondag en maandag), dat zijn vrije dagen. Het was ooit erg belangrijk, niet alleen om religieuze redenen, maar ook om ... culinaire. Na een maand van vasten en honger was het een culinair carnaval, waarin mensen genoten van de heerlijke worst en het gebak. De verplichte taart voor Pasen was de “baba” (een gistcake) en het traditionele recept voor rijkere gezinnen vergt niet minder dan 60 eieren voor de bereiding.
De gewoonte, die tot op de dag van vandaag voortleeft, is de viering van Palmpasen op Palmzondag (een week voor Pasen). Vroeger geloofde men dat palmen mens en dier en de boerderij beschermden tegen toverijen en ander kwaad. Verder is er de rivaliteit over wie de hoogste en de mooiste palm heeft. Goede Vrijdag is de dag van het strenge vasten, en op zaterdag lopen de mensen (vooral de kinderen) naar de kerken met de zogenaamde “święconka” – een kleine traditionele mand gevuld met voedsel: eieren, gerookt spek, zout, peper, mierikswortel, brood en ook gebak. De prachtig versierde mand (traditioneel bekleed met, wit linnen of kanten, servetten en versierd met takjes buxus) wordt dan gezegend door de priester. (Deze traditie bestaat ook in sommige delen van Oostenrijk en Duitsland.)
Met Pasen worden er eieren beschilderd op traditionele wijze - met hete was en natuurlijke grondstoffen:
Paaszondag
De gelovigen beginnen Paaszondag met een deelname aan de mis, de zogenaamde opstanding. Anderen en ongelovigen beginnen die dag met het traditionele paasontbijt. Een verplicht onderdeel daarbij zijn de schitterend versierde eieren. Dit geen van oorsprong Poolse gewoonte, maar in Polen is het versieren van eieren een grote artistieke traditie geworden. De eieren zijn beschilderd en bekrast in veel verschillende patronen en volkskunstenaars maken er ware kunstwerkjes van.
De traditionele Poolse paasochtendgerechten zijn: Zurek (soep), witte worst, ham, eieren en mierikswortel. Zoetigheden zijn vertegenwoordigd door de paastulband, de kwarktaart en de mazurek (rechthoekige of ronde taart voorzien van verschillende soorten vulling en delicatessen). Onmisbaar bij die tafelversiering is een lam of een paashaas gemaakt van suiker of een speciale taart. Tijdens Pasen worden cadeaus (de zogenaamde konijnen) gegeven aan kinderen.
Paasmaandag: śmigus-dyngus
Op deze dag besproeien (of begieten) de mensen elkaar met water. Dit ge-bruik stamt uit het oude heidense geloof. De oude Slaven schreven aan het water het vermogen toe te zorgen voor gezondheid en vruchtbaarheid waarbij het water ook de vreugde van het komende voorjaar symboliseert. Na de komst van het christelijk geloof besproeide men ‘s ochtens vroeg in enkele streken de akkers met wijwater. Deze gewoonte bestaat nu nog in het zuiden van Polen. Het besproeien van de vrouwen met water was de gewoonte in de dorpen en is overgenomen door het hof. Daarbij werd het water vervangen door parfum. Het meeste plezier beleefden mannen in het besprenkelen (met koud water) van vrouwen die nog in bed lagen. De dames bleven echter niet weerloos (Ze hadden emmers met water onder hun bed staan). Soms is het, voor jonge vrouwen beter om die dag niet op straat te gaan en zo de horden van jonge doldrieste mannen met emmers water te vermeiden.
Over het algemeen is, naast de deelname aan de kerkelijk traditie, Pasen een dag voor het gezin, sociale activiteiten en recreatie.
Tekst: portal polenvoornederlanders
