Op de foto: Cel van de Ritmeester Witold Pilecki. Muzeum Zolnierzy Wykletych i Wiezniów Politycznych PRL.
De gevangenis aan de Rakowiecka straat in Warschau, waar het museum gevestigd is, vervulde de rol van de belangrijkste politieke gevangenis vanaf 1945 en gedurende de gehele stalinistische periode werden hier de belangrijkste leden van het onafhankelijkheidsverzet vastgehouden. De gevangenis in de wijk Mokotów was niet alleen een plaats van isolatie maar ook een plaats van executie, het Golgotha van de Poolse natie. Op deze plek zijn meer dan 350 doodvonnissen voltrokken en het aantal mensen dat tijdens de verhoren bezweek is onbekend. Gedurende het bestaan van het communistisch systeem verbleven duizenden personen wegens politieke motieven in de gevangenis bij de Rakowiecka straat.
De bezoeker van het museum wordt langs de geschiedenis van de PRL gevoerd, waarbij niet alleen de belangrijkste gebeurtenissen de revue passeren, maar ook de ervaringen en geschiedenis van de mensen, die met karakter en vaderlandsliefde, zichzelf toegewijd. In het museum kan je niet alleen kennismaken met de persoonlijke geschiedenissen van de verzetsstrijders van het eerste uur, maar ook die personen die tot de dag van vandaag vergeten zijn door de geschiedenis.
Ondanks het feit dat werk aan de expositie nog steeds gaande is en de officiële opening van het museum over drie jaar gepland staat, is het Museum van de Verdoemde Soldaten en politieke gevangenen van de PRL al door 30.000 personen bezocht.
Foto: Muzeum Zolnierzy Wykletych i Wiezniów Politycznych PRL.
Verdoemde Soldaten, Onverschrokken Soldaten
De Verdoemde Soldaten waren soldaten van het Poolse anticommunistisch en naar onafhankelijkheid strevend verzet, die verzet boden tegen de Sovjetisering van Polen en de overheersing van Polen door de Sovjet-Unie. In het gevecht tegen de strijdkrachten van de nieuwe agressor moesten ze de enorme propaganda van de Volksrepubliek Polen onder ogen zien die op hen was gericht en die ze "reactionaire ondergrondse bendes” noemden. Personen die actief waren in anticommunistische groeperingen en gewapende groepen werden “vijanden van het volk” genoemd. De mobilisatie en strijd van de Verdoemde Soldaten was de eerste reflex van zelfverdediging van de Poolse samenleving tegen Sovjet-agressie en door geweld opgelegde communistische overheersing, maar ook een voorbeeld van de numeriek grootste anticommunistische gewapende verzet op Europese schaal, inclusief de oostelijk gelegen gebieden van de Tweede Poolse Republiek die verloren zijn gegaan aan de Sovjet-Unie.
Het aantal soldaten van alle verzetsgroepen wordt geschat op 120 tot 180 duizend. De meeste acties van de anticommunistische ondergrondse verzet was gericht tegen gewapende eenheden van de UB, KBW of MO. De ondergrondse onafhankelijkheidsstrijd werd ook in de oostelijk gelegen gebieden in Polen gevoerd, met name in de regio's Grodno, Nowogródek en Wilno. Het laatste lid van het ondergrondse, anticommunistische verzet was Józef Franczak met nom-de-guerre “Lalek”, die sneuvelde tijdens een overval, achttien jaar na de oorlog - op 21 oktober 1963. De Verdoemde Soldaten hadden te lijden onder een zware vervolging. Bij gevechten tussen de ondergrondse en de machthebbers kwamen ongeveer 9000 verzetsmensen om. Ettelijke duizenden meer werden vermoord op basis van vonnissen uitgesproken door communistische rechters of stierven in de gevangenissen.
Het fenomeen van de naoorlogse onafhankelijkheidsbeweging is gebaseerd o.a. op het feit dat het - tot de opkomst van Solidariteit - de meest wijdverbreide vorm van georganiseerd verzet van de Poolse samenleving tegen de opgelegde autoriteit was. Dankzij de activiteiten van de verdoemde soldaten werd de invoering van een blijvend communistisch systeem in Polen vertraagd en voor velen vormden zij ook een voorbeeld voor een burgerlijke houding.
