Mikołaj Kopernik (1473–1543), ook wel bekend als Nicolaus Copernicus.
Astronoom, mathematicus, dokter, jurist en economist. De man die de aarde heeft bewogen en de zon wist te stoppen.
Tot de zestiende eeuw heerste in de astronomie de geocentrische leer dat de zon en de planeten rondom de aarde draaiden. Totdat die ene Pool zijn visie gaf… Copernicus ontwikkelde het heliocentrische model van het zonnestelsel dat onze planeet van het voetstuk afstootte als centrum van het universum. Een halve eeuw lang heeft de astronoom naar de hemel gekeken, de beweging van de planeten geobserveerd en pas hierna besloot hij om zijn bevindingen in zijn werk Over de Omwentelingen van de Hemellichamen (De revolutionibus orbium coelestium) te publiceren. De eerste heliocentrische theorie was ooit al in het oude Griekenland verschenen, maar het werk van Copernicus heeft pas echt een ommekeer van het toenmalige wereldbeeld betekend. De stellingen van Copernicus hebben een ware revolutie veroorzaakt in de manier van kijken naar de plaats van de aarde en van de mens in het heelal en betekenden de basis voor de ontwikkeling van de exacte wetenschappen.
Mikołaj Kopernik is geboren in Toruń op 19 februari 1473 in een rijke koopmansfamilie. Kopernik is een achternaam van Slavische oorsprong en betekent een metallurg die zich bezighoudt met de winning en het smelten van koper. De grootvader en vader van Nicolaus Copernicus waren echter geen eenvoudige metallurgen, maar als kooplieden verhandelden ze koper met Gdańsk. Eerst woonde het gezin in Krakau, daarna verhuisden ze voor het gemak van de handel naar Toruń. In 1491 begon de 18-jarige Nicolaus Copernicus zijn opleiding aan de Krakause Academie (Jagiellonian University), waar ongeveer 50% van de studenten jongeren uit buurlanden waren. Krakau telde toen 20.000 inwoners, was de zetel van het koninklijk hof en een centrum van de drukkunst.
De Universiteit van Krakau vertegenwoordigde een zeer hoog niveau van het onderwijzen van natuurkunde en astronomische en wiskundige wetenschappen, waardoor Polen in deze periode zijn eigen volledige school voor astronomie ontwikkelde, waardoor de Academie van Krakau werd onderscheiden van andere Europese universiteiten. Door de Jagiellonian Universiteit als studieplek te kiezen, kon de achttienjarige Nicolaus Copernicus ervan overtuigd zijn dat geen enkele andere universiteit hem zo'n uitgebreide astronomische opleiding kon geven. De meest opvallende van zijn professoren was Wojciech uit Brudzewo (1446-1495), die als eerste tegenstrijdigheden in de geocentrische theorie opmerkte en tabellen maakte voor het berekenen van de positie van planeten. Zijn verblijf aan de Universiteit van Krakau heeft Copernicus bewust gemaakt van de noodzaak om de astronomie te hervormen en een betere structuur van het universum te ontwikkelen dan het Ptolemeïsche systeem.
Universiteit van Krakau - Collegium Maius
Vanaf 1496 studeerde hij Romeins en canoniek recht aan de Universiteit van Bologna, waar hij bevriend raakte met de astronoom Domenico Maria Novara uit Ferrara. Vanaf 1501 vervolgde hij zijn rechtenstudie en begon zijn medische studie aan de Universiteit van Padua. In 1503 slaagde hij voor het examen voor doctor in de rechten in Ferrara en keerde terug naar Lidzbark Warminski en Frombork waar hij werkte als kanunnik.
Na terugkeer uit Italië hield Copernicus niet op astronomisch onderzoek te doen en van 1513 tot 1530 bereidde hij de eerste editie voor van zijn uitgebreide werk over de beweging van de Aarde De revolutionibus. Ondanks de aanmoediging van zijn beste vrienden, en vooral Tiedemann Giese (1480-1550) en de welwillende belangstelling van geleerden uit heel Europa, inclusief het pauselijk hof, durfde Copernicus de resultaten van zijn werk niet te verspreiden. De verandering kwam door het enthousiasme en de hulp van een jonge wiskundige uit Wittenberg, Jerzy Joachim Retyk (1514-1574), die in mei 1539 in Frombork aankwam. Copernicus stemde in met de publicatie door Retyk van een samenvatting van zijn werk, in de vorm van een korte publicatie Narratio prima (Het eerste verhaal). Gepubliceerd in de uitgeverij van Franciszek Rhode in 1540 in Gdańsk, wekte de tekst grote belangstelling in de wereld van de wetenschap en het volgende jaar werd het werk herdrukt in Bazel. Retyk hielp "zijn meester" ook bij het aanbrengen van de nodige toevoegingen en passende correcties aan de tekst. Copernicus gaf hem ook de opdracht om het werk De revolutionibus te drukken in de Neurenbergse uitgeverij van Jan Petreius. Het is vermeldenswaard dat op de titelpagina van het werk de astronoom onmiddellijk na zijn naam een verklaring van zijn oorsprong plaatste: Nicolai Copernici Torinensis (dat wil zeggen, "uit Toruń").
Met de hand geschreven origineel van De revolutionibus - de Jagiellonian Bibliotheek, Krakau
I druk 1543 Norynberg
II druk 1566 Basel
III druk 1617 Amsterdam
De origineel van Copernicus' werk is momenteel opgeslagen in de Jagiellonian Bibliotheek in Krakau. De tekst werd, net als zijn andere werken, geschreven in het Latijn, dat in de vijftiende en zestiende eeuw de taal van de elites was.
Volg de sporen van Nicolaus Copernicus en bezoek
Stad Olsztyn en Copernicus Museum in Frombork in de regio Warmië en Mazurië.
Mikolaj Kopernik - houtsnede van Jan Matejko
Copernicus mag een heel bezig bijtje worden genoemd: hij hield zich naast de sterrenkunde ook nog bezig met wiskunde en geneeskunde. Hij beheerste het canonieke recht, was econoom, schreef gedichten, vertaalde poëzie uit het Grieks naar het Latijn, maakte landkaarten en werkte tussen neus en lippen door ook nog aan de hervorming van de kalender. Bekijk kort film over de bekende astronoom en zijn werk
