De geschiedenis van de Poolse strijdkrachten in Nederland
Generaal Stanisław Maczek
In zijn jeugd droomde hij van een wetenschappelijke carrière als filosoof. In 1918 werd hij op het slagveld persoonlijk bevorderd door commandant Józef Piłsudski. In 1939 schermde de 10e Cavalerie Brigade onder zijn bevel met succes het "Krakau" leger af van de Duitsers. In de steden en dorpen die onder zijn bevel in Frankrijk en België werden bevrijd, met name in het Nederlandse Breda, leeft de herinnering aan hem tot op de dag van vandaag voort. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stond hij bekend als een modern strateeg, die zich richtte op de snelheid en kracht van gepantserde troepen. De burgers herinneren zich hem met dankbaarheid voor het feit dat hij tijdens de bevrijding van de opeenvolgende steden, zelfs ten koste van de verlenging van het offensief, heeft getracht het leven van de inwoners en de gebouwen van de steden te sparen.
Stanisław Maczek - de enige Poolse generaal die tijdens de Tweede Wereldoorlog geen enkele slag verloor - is een buitengewone figuur, maar nog steeds relatief weinig bekend.
Hij werd begraven op de Poolse Militaire Begraafplaats in Breda, tussen zijn soldaten. Op initiatief van de bevolking van Breda werd hem het ereburgerschap van Nederland verleend. "De Poolse soldaat vecht voor de vrijheid van alle naties, maar sterft alleen voor Polen", aldus de inscriptie op het monument voor generaal Stanisław Maczek in Warschau.
1800 km succesen van de Eerste Poolse Pantserdivisie
"Zwarte baretten" of "Zwarte duivels" - zo werden de gepantserde soldaten van generaal Stanisław Maczek aan beide kanten van de frontlinie genoemd. Het was een uiting van erkenning van hun gevechtsprestaties, zowel door de geallieerden als door de vijand. In de zomer van 1944 bevrijdde de 1ste Pantserdivisie grote delen van Frankrijk, België en Nederland in een niet te stuiten opmars. En in het volgende voorjaar bevond het zich over de grenzen van het Derde Rijk.
De bevrijding van Breda
Juichende menigten in de straten, huizen versierd met rode en witte vlaggen, slogans "Dank u, Polen" geschreven in winkeletalages. Zo verwelkomde Breda zijn bevrijders van Generaal Stanisław Maczek's 1ste Pantserdivisie. De manoeuvres en het gevechtsplan van de Poolse commandant dwong niet alleen de Duitsers te vluchten, maar zorgde er ook voor dat de gebouwen van de stad intact bleven.
Het Generaal Maczekmuseum in Breda
Het Pools Historisch Museum heeft een multimediatentoonstelling ingericht in het Generaal Maczek Museum in Breda. Het project werd uitgevoerd in samenwerking met de Stichting Breda-Polen 1939-1945, die verantwoordelijk was voor de bouw van het nieuwe museumhoofdkwartier, dat in mei 2019 van start ging. Het gebouw werd op een bijzondere plaats gebouwd, want vlak ernaast ligt de begraafplaats waar generaal Maczek en zijn soldaten begraven liggen.
Een van de doelstellingen van het museum is het bevorderen van de kennis van de geschiedenis van de Poolse strijdkrachten in het Westen - de deelname van Poolse militaire eenheden aan de gevechten aan de fronten van West-Europa in de jaren 1939-1948 (tot de ontbinding van de Poolse eenheden in West-Europa), met bijzondere nadruk op op Nederland en de Poolse formaties die in Nederland vochten, zoals: de 1e Pantserdivisie, 1e Onafhankelijke Parachutistenbrigade en Poolse Luchtmacht.
Bezoek het Generaal Maczek Museum om meer te weten te komen over deze grootse generaal en zijn soldaten. U vindt hier een multimediakaart van Europa met een beschrijving van het gevechtsroute van de 1ste Pantserdivisie, het uniform van generaal Stanislaw Maczek en vele aandenkens aan zijn strijdmakkers.
Foto: Bożena Rijnbout-Sawicka
