We associëren de Eerste Wereldoorlog vaak met de Slag bij de Somme, de Marne of bij Verdun, en we weten er het meeste van. Niet minder belangrijke en dramatische veldslagen vonden echter plaats aan het oostelijk front - in Gorlice, in Przasnysz of Przemyśl.
De Eerste Wereldoorlog was een lange, traumatische ervaring voor de Polen. Tijdens deze oorlog werden meer dan drie miljoen mannen gemobiliseerd vanuit het grondgebied van de toekomstige Tweede Poolse Republiek naar drie verdelende legers. Uiterst bloedige gevechten tussen Duitse, Russische en Oostenrijks-Hongaarse legers vonden vooral plaats op het toekomstige Poolse grondgebied.
De Polen, die toen geen eigen staat hadden (vanaf 1795), waren burgers van Rusland, Duitsland en Oostenrijk-Hongarije en werden opgeroepen voor militaire dienst. Hun situatie in de respectievelijke legers was niet gemakkelijk. Hoewel het de soldaten niet verboden was om hun geloof te belijden en ze met elkaar mochten communiceren in het Pools, waren er veel gevallen van discriminatie op grond van nationaliteit. Het grootste drama voor de dienstplichtige Polen in de respectievelijke legers was echter de onvermijdelijke broedergevechten.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog de Polen sneuvelden, stierven of raakten vermist in de legers van de verdelende landen: meer dan 220 duizend in het Oostenrijks-Hongaarse leger, ongeveer 200 duizend in het Russische leger en meer dan 110 duizend in het Duitse leger.
Door het oorlogsgeweld aan het oostelijke front zijn duizenden mensen uit de oorlogsgebieden gevlucht. Ongeveer 900.000 burgers vluchten uit Galicië of werden gedwongen te vluchten. Vanuit het gebied van het Koninkrijk Polen en het door de Russen bezet deel van Polen werden 3,5 miljoen mensen gedwongen om diep Rusland in te gaan. Ongeveer 1/3 van hen waren Polen.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog de grootste oorlogsverliezen werden geleden in twee regio's - de Balkan en het land van de voormalige Republiek Polen: bijna 90 procent van het gebied was toneel van oorlogsgeweld. Dit was een gevolg van het soort oorlog dat hier gevoerd werd: in deze twee gebieden was geen sprake van een statische loopgravenoorlog zoals in het Westen, maar een bewegelijke oorlogsvoering waarbij herhaaldelijk het front heen- en weer verschoof en de troepen terrein wonnen en verloren. Dit bewegelijke front vernietigde letterlijk alles. Daarom waren de verliezen van Polen en Servië de grootste in heel Europa.
In het landschap van Warmia en Mazury vonden de eerste gevechten plaats, later aangeduid als de Slag bij Tannenberg, of Stębark. Het Russische leger leed uiteindelijk op 30 augustus een spectaculaire nederlaag, waardoor ongeveer 30 duizend soldaten door de Duitsers gevangen werden genomen, terwijl generaal Alexander Samsonow, die het bevel voerde, zelfmoord pleegde in een boswachters hut bij Wielbark. In de Slag om de Mazurische Meren, die vanaf 8 september enkele dagen duurde, versloeg het Duitse leger opnieuw de Russen. Het aantal gesneuvelde soldaten wordt geschat op bijna 60 duizend, terwijl er nog eens 40 duizend gevangen werden genomen.
World War I Eastern Front Trail in Varmia en Mazuria
Bloedige slag bij Gorlice – de doorbraak in het front
De positionele gevechten bij Gorlice duurden bijna een half jaar, maar de beslissende slag begon met een onverwachte aanval van Duitse en Oostenrijks-Hongaarse troepen op 2-5 mei 1915. Het Russische front werd bij Gorlice doorbroken. De Slag bij Gorlice is een van de weinige voorbeelden van een offensief tijdens deze oorlog dat leidde tot de doorbraak van een gestabiliseerd front en tegelijkertijd een volledig nieuwe strategische situatie creëerde, waardoor het front in korte tijd over een afstand van enkele honderden kilometers werd verplaatst.
De militaire begraafplaatsen uit de Eerste Wereldoorlog zijn een vast onderdeel geworden van het landschap van de Lage Beskiden en haar uitlopers.
Łużna - Pustki, begraafplaats nr 123
In hun levens verdeeld, door de dood verzoend.
Ze hebben hier botten bij elkaar geraapt,
Want het maakt niet uit wie ze waren,
wat ze tot nu toe bedoelden,
maar hun loyaliteit hebben ze behouden.
Deze inscriptie staat op de grootste militaire begraafplaats van West-Galicië uit de Eerste Wereldoorlog, gelegen op de berg Pustki (446 m) bij de plaats Łużna. Het is de laatste rustplaats van 1200 soldaten van beide strijdende partijen, waaronder veel Polen.
De unieke ruimtelijke indeling van de door Jan Szczepkowski ontworpen necropolis is zeer indrukwekkend. De indeling komt overeen met het verloop van de gevechten. De graven markeren plaatsen van talrijke gevechten en duels. Klimmend in een prachtig beukenbos naar de top van de heuvel, komen we onderweg nieuwe kruizen tegen. De meeste van hen staan op de top. De meest dramatische bajonetaanval werd hier uitgevochten.
Op de top van de heuvel vinden we een reconstructie van een houten kapel die volgens het ontwerp van Dušan Jurkovič is gebouwd. Het was de kroon op het werk van de beroemde architect, die tijdens de bouw ervan zijn unieke stijl ten volle tot zijn recht liet komen, wat een poging is om de Karpatische volksarchitectuur te synthetiseren.
World War I Eastern Front Trail in Malopolska regio
World War I Eastern Front Trail in Varmia en Mazuria
World War I Eastern Front in Subkarpaten
World War I Eastern Front in Lubelsk
Meer artikes
